Thần thoại nữ tính nổi tiếng trong Diablo 4, một trong hai nhân vật sáng tạo ra Sanctuary.

Lilith là một biểu tượng có ảnh hưởng lớn trong văn hóa xã hội ở khu vực Trung – Cận Đông và Châu Âu, hiện nay cũng được khám phá trong nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật đương đại, phim ảnh và trò chơi điện tử.

• Tóm tắt cốt truyện của Diablo 1, 2, 3 cho những người muốn bắt đầu chơi Diablo 4 nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu
• Lilith là ai? – Nữ chúa quỷ xuất hiện trong Diablo 4 là người vợ đầu tiên của Adam trước khi có Eva
• Sanctuary là gì? – Lịch sử của vùng đất Sanctuary được tạo ra bởi Lilith và Inarius trong Diablo 4

Theo kinh Talmud của Do Thái giáo, Lilith (לילית theo tiếng Hebrew) được đề cập là một vị thần ác có thể kêu mưa gọi gió. Truyền thuyết về nữ thần này được hình thành cách đây hơn 3000 năm bởi nền văn minh Lưỡng Hà, cụ thể là Babylon.

Lilith – biểu tượng của sức mạnh và sự quyến rũ của phụ nữ. Bức tranh được vẽ bởi họa sĩ John Collier vào năm 1887, được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Southport Atkinson, Anh Quốc.

Trong sách Sáng Thế trong Kinh Thánh phiên bản KJV (King James Version) đề cập đến việc Chúa sáng tạo người nam và người nữ cùng một lúc như sau:

Chúa tạo ra con người, cả nam và nữ, theo hình ảnh của Người.

Do đó, theo giả thuyết, ban đầu Chúa sử dụng đất sét để tạo ra Adam và một người phụ nữ khác là Lilith. Họ là hai thực thể bình đẳng, độc lập, Lilith không được tạo ra từ xương sườn của Adam như Eva nên cô ấy không phụ thuộc vào anh chàng. Vì vậy, Lilith có thể tự do phát triển cá nhân mà không bị ràng buộc. Tuy nhiên, rắc rối bắt đầu từ đó.

Lilith bị trừng phạt và đuổi đi vì cô quá thông minh, độc lập

Minh chứng cho câu ‘hồng nhan bạc mệnh’.

Khi nghiên cứu văn kiện tiếng Hebrew, nhà thờ Công Giáo Roma đã loại bỏ hoàn toàn những chi tiết về Lilith và các nội dung không phù hợp với mục đích truyền giáo của họ, coi chúng là ngụy tác (apocrypha). Lilith được coi là một người phụ nữ mạnh mẽ, trở nên thông minh và hiểu biết thế giới hơn cả Adam.

Lilith có tính thông minh và cá tính mạnh mẽ hơn chồng mình là Adam.

Một ngày nọ, Lilith đề xuất được nằm nghỉ với Adam (một cách công bằng), rằng nếu Adam cho phép cô ‘ngồi lên trên’ anh ấy, thì cô cũng sẽ cho phép Adam làm điều tương tự. Tuy nhiên, Adam đã từ chối. Trong phiên bản ngụy tác của sách Sáng Thế, có một đoạn đối thoại giữa Adam và Lilith như sau:

Vì sao tôi phải nằm dưới cô? Chúng ta đều được tạo ra từ cát bụi. Vì thế chúng ta là bình đẳng.

Tuy nhiên, Adam chỉ thể hiện bản chất làm chủ của nam giới, anh ta muốn kiểm soát nhưng không muốn nhượng bộ. Bực tức trước thái độ của Adam, Lilith lạm dụng tên Chúa (יהוה theo tiếng Hebrew, phiên âm Latin là 

YHWH – đọc là ‘Yahweh’ hay ‘Jehovah’ có nghĩa là ‘Tôi là tôi‘), sau đó Lilith rời đi.
Khi Chúa biết được, Ngài tức giận và đuổi cô ra khỏi vườn Địa Đàng. Điều đáng chú ý là đây cũng là vụ ly hôn đầu tiên vì… mâu thuẫn giữa vợ chồng về chuyện gối chăn, cũng như là câu chuyện đầu tiên về bình đẳng giới trong thời cổ đại.
Chia tay Adam, Lilith đã đi đâu?
Lúc đó, chỉ có hai người trên thế giới là Adam và Lilith, vậy Lilith đã đi đâu và làm gì sau đó để trở thành ác quỷ? Lilith ban đầu là tạo vật của Chúa, cô xinh đẹp, thông minh và mạnh mẽ. Khi một phụ nữ như vậy trở nên buồn bã và thất vọng, cô ấy sẽ tìm kiếm một bến đỗ tốt hơn.
Câu trả lời hợp lý nhất là Lilith đã kết hôn với Samael – Thiên sứ của Sự Chết, một tổng lãnh thiên sứ quyền lực sở hữu quyền lực về cái chết quyết định trong kinh Talmud và truyền thuyết Do Thái. Và họ thực sự là một cặp đôi phản diện rất hợp nhau.

Sau khi chia tay Adam, Lilith đã kết hôn với Samael – vị thần chết chóc.

Samael được đồng nhất với Satan – kẻ buộc tội, chúa quỷ, kẻ phản Chúa, một thiên sứ cấp cao có nhiệm vụ thử lòng con người để phân biệt điều tốt và xấu.

Humbert có thể làm tình hoàn hảo với Eva, nhưng chỉ có Lilith mới là người phụ nữ anh ta luôn khao khát.

​

Humbert Humbert cũng là bút danh mà Vladimir Nabokov sử dụng trong một số bản thảo, cho thấy ông thực sự mê mẩn hình tượng Lilith.

Trong tiểu thuyết Biên Niên Sử Narnia đã được chuyển thể thành phim của C. S. Lewis, nhân vật phản diện Phù thủy trắng Jadis được gọi là hậu duệ của Lilith.

Phù thủy trắng Jadis xuất hiện trong Biên Niên Sử Narnia (Tilda Winston đóng vai)​

Tác giả Neil Gaiman đã đưa Lilith vào câu chuyện trong truyện tranh The Sandman của DC Comics, sau đó nhân vật này cũng tiếp tục xuất hiện trong câu chuyện về Lucifer và là mẹ của nữ quỷ Mazikeen.

Hình tượng Lilith đóng vai trò quan trọng trong series anime nổi tiếng Neon Genesis Evangelion của đài Tokyo TV, tác giả Hideaki Anno đã khai thác nhiều chi tiết từ truyền thuyết Do Thái để xây dựng cốt truyện cho anime này.
 

Trong đó, Lilith là thiên thần thứ hai sau Adam và cũng là tổ tiên của toàn bộ con người. Trong phần The End of Evangelion, nhân vật chính Rei Ayanami đã hợp nhất với Lilith (xem clip trên).

Trở về nguồn gốc của Lilith

Thế giới Diablo từ thời sau trận chiến giữa Anu và Tathamet đã hình thành ra hai thế giới đối lập: Thiên đàng cao vợi tràn ngập ánh sáng và Địa ngục sâu thẳm nóng bỏng. Cả hai thế giới đều dính líu vào Cuộc chiến Vĩnh Cửu để chiếm đoạt Trái tim tạo hóa (Worldstone, khối kim cương khổng lồ bị Tyrael phá hủy vào cuối Diablo 2).

Lilith là con gái của vua Địa ngục Mephisto, là nữ hoàng của loài Succubi, một trong số các lãnh đạo ác quỷ hiếm hoi cảm thấy chán ngán với Cuộc chiến vĩnh cửu. Tình cờ, bà phát hiện sự đồng cảm với Inaris, một thiên thần từ Thiên đường, và cùng ông ta lên kế hoạch chấm dứt cuộc chiến.

Cùng nhau, họ lấy trộm Worldstone để tạo ra một thế giới mới hoàn toàn, được gọi là Sanctuary. Sự biến mất của Worldstone đã kết thúc cuộc chiến giữa Thiên đàng và Địa ngục, bởi vì bây giờ, phần thưởng lớn nhất của cuộc chiến đã mất đi.

Lilith và Inarius

Ở thế giới Sanctuary, Lilith và Inarius bắt đầu sinh ra con cái đầu tiên của họ. Lớp người tiên tổ này, được gọi là Nephalem, có tiềm năng sức mạnh vô hạn, thậm chí vượt qua cả các sinh vật ở Thiên đàng và Địa ngục. Lilith hy vọng vào thế hệ này, tin rằng họ sẽ kết thúc Cuộc chiến Vĩnh Cửu bằng sức mạnh (Loài người sẽ đánh bại Thiên đàng và Địa ngục để giữ lại một thế giới duy nhất là Sanctuary).

Tuy nhiên, chồng thiên sứ Inarius của Lilith lại không đồng ý. Ông lo ngại sức mạnh của hậu duệ có thể tạo ra nguy hiểm cho các thế giới và thu hút sự chú ý của cả Thiên đàng lẫn Địa ngục. Một hội đồng được hình thành để quyết định việc tiêu diệt dòng dõi Nephalem hay không? Cuộc tranh luận này đã làm Lilith mất kiểm soát.

Với vai trò là mẹ, Lilith tất nhiên không tha thứ, trong khi Inarius cố gắng tìm cách tìm giải pháp hợp lý nhất bằng cách sử dụng Worldstone để kiềm chế sức mạnh của các Nephalem. Khi Inarius thành công trong thử nghiệm của mình, trở về, ông phát hiện Lilith đã điên cuồng và giết chết tất cả những ai không đồng tình. Bực tức và ngạc nhiên, Inarius đuổi Lilith vào một nơi sâu xa trong vũ trụ.

Ngoài ra, dưới tác động của Worldstone, hầu hết Nephalem mất đi sức mạnh tiềm ẩn của họ và trở thành con người bình thường. Tuy nhiên, vẫn còn một số cá nhân có thể đánh thức sức mạnh dưới những điều kiện đặc biệt.

Lilith sẽ làm gì trong Diablo 4?

Khác với các vị chúa quỷ hay thiên thần sa ngã thường muốn hủy diệt loài người, Lilith trong Diablo 4 có thể mang lại những biến chuyển đầy bí ẩn trong âm mưu của mình. Có thể lần này, trùm cuối đầu tiên trong series Diablo sẽ không nhất thiết muốn diệt vong loài người.

Lilith lộ diện với âm mưu chưa rõ trong Diablo 4.

Phù hợp với sự kiện Cuộc chiến tội lỗi và kết thúc của Diablo 3, có nhiều khả năng Lilith muốn kiểm soát các Nephalem để diệt trừ cả Thiên Đường và Địa ngục.

Trong kết thúc của Diablo 3: Reaper of Souls, khi tổng lãnh thiên thần Công Lý Tyrael chứng kiến các anh hùng Nephalem đánh bại tử thần Malthael, ông cảm thấy lo sợ về khả năng của họ, thể hiện qua lời nói:

‘Trong ánh sáng mới, hình ảnh của những anh hùng bảo vệ những người vô tội hiện lên, những người có thể vượt qua cả những chiến binh mạnh nhất của Thiên Đường và Địa ngục. Nhưng cuối cùng, Nephalem vẫn mang trong mình trái tim của con người, thứ có thể bị phá hủy và biến chất. Khi đó, ta tự hỏi liệu Nephalem sẽ tiếp tục là những kẻ cứu thế hay trở thành nguy cơ đối với tất cả sinh linh.’

Sức mạnh đã đánh bại cả những ác quỷ và thiên thần mạnh nhất sẽ gây ra điều gì nếu một ngày trái tim của các Nephalem bị biến chất? Chi tiết này liên quan chặt chẽ đến mục tiêu toàn diện của nữ hoàng Lilith và sẽ tạo ra một diễn biến phức tạp và đầy bất ngờ trong câu chuyện của Diablo 4.

Thực tế, Lilith sở hữu sức mạnh lớn hơn tất cả các vị boss mà người chơi Diablo từng đối đầu. Là con gái của vua Địa ngục, bà ta có khả năng lãnh đạo đội quân ác quỷ cuối cùng còn sót lại tại Địa Ngục trong thời gian 7 vị chúa quỷ chỉ còn ở dạng linh hồn.

Nhưng hơn hết, Lilith có thể khai thác tiềm năng, lừa dối và biến chất các Nephalem. Sự bất ngờ trong trận chiến của Diablo 4 đơn giản là khi người chơi phải đối mặt với các đối thủ loài người có sức mạnh đáng sợ như chính bản thân họ.

Trong Diablo 4, Lilith sẽ trở thành nhân vật có sức mạnh tối thượng nhất trong mọi thế giới?

Hơn nữa, trong cuộc hỗn loạn tại Pandemonium, Lilith có khả năng hồi sinh các Chúa quỷ của Địa Ngục. Diablo, Mephisto, Baal và các vị chúa quỷ khác sẽ tái sinh, gieo rắc sự hỗn loạn và máu đỏ trong Diablo 4.

Mặc dù vậy, tin rằng kế hoạch cuối cùng của Lilith sẽ không thành công. Như trong trường hợp của anh hùng Uldyssian, Lilith đã tạo ra một Nephalem mạnh mẽ nhất lịch sử nhưng thất bại trong việc tiêu diệt lòng cao cả của con người. Cuối cùng, Uldyssian đã tỉnh ngộ và đưa ra quyết định cao quý, hướng tới một kết cục nhân văn cho tất cả các loài.

Tầm quan trọng của nữ quyền và bình đẳng giới qua câu chuyện về Lilith

Qua hình tượng của Lilith trong truyền thuyết Do Thái, ta thấy sự nhận thức sớm về nữ quyền và bình đẳng giới trong xã hội sơ khai. Trong hầu hết các nền văn minh, nam giới thường chiếm ưu thế, nhưng các truyền thuyết như vậy chứng tỏ lòng khao khát về bình đẳng vẫn luôn hiện hữu.

Từ trái qua: Adam, Lilith, Eva.

Để hiểu thêm về sự kiện sau khi Lilith rời bỏ Adam để sinh con với Samael và cách cô chống đối Chúa cùng con trai yêu quý Adam, chúng ta có thể tham khảo một văn kiện cổ đại khác gồm 44 truyện, được viết bằng tiếng Aram và Hebrew, gọi là Alphabetum Siracidis, Othijoth Ben Sira (Bản ghi chép về câu chuyện của Sira). Trong đó, truyện thứ 5 kể lại như sau:

Adam cầu xin Chúa toàn năng: ‘Ôi Đấng tối cao, người đã tạo ra tôi. Người phụ nữ mà ngài ban cho tôi, cô ấy đã rời bỏ tôi!’​

Chúa lập tức sai ba thiên thần tên là Senoy, Sansenoy và Semangelof đi tìm Lilith, và ông nói: ‘Hãy đưa Lilith trở về. Nếu cô ấy trở về thì tốt. Nếu không, hãy sử dụng biện pháp cưỡng chế.’​

Lilith đang dụ dỗ Eva ăn trái cấm.​

3 thiên thần phát hiện Lilith ẩn nấp trong một hang động ở bên bờ Biển Chết. Họ nói: ‘Lilith, người được tạo ra bởi Đấng Tối Cao, hãy trở về với chồng mình ngay lập tức. Nếu không, chúng ta sẽ tiêu diệt 100 đứa con quỷ của người mỗi ngày.’​

​Lilith đáp: ‘Hãy làm đi, nhưng tôi sẽ giết chết các em bé sơ sinh của loài người sau này. Nam trẻ sẽ chết trước khi 8 ngày tuổi và nữ trẻ sẽ chết trước khi 20 ngày tuổi. Nếu tôi thấy tên của các người trên dây chuyền của đứa trẻ, tôi sẽ không làm hại đứa đó.’​

​3 thiên sứ Senoy, Sansenoy và Semangelof nhận ra rằng họ không thể yêu cầu gì hơn nữa từ Lilith, vậy nên họ quay về. Câu chuyện này giải thích tại sao người Do Thái thường đeo dây chuyền có tên ba thiên sứ để bảo vệ trẻ em khỏi sự hại của Lilith.