Rắn sọc dưa

Rắn sọc dưa, còn gọi là rắn rồng hoặc rắn hổ ngựa (Danh pháp khoa học: Coelognathus radiata), là một loài rắn thuộc họ Rắn nước (Colubridae). Loài rắn này lần đầu tiên được mô tả khoa học vào năm 1827 và phân bố ở nhiều nước như Việt Nam, Ấn Độ, Bangladesh, Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Singapore và Indonesia.

Đặc điểm

Loài rắn này không độc, có kích thước lớn trong họ Rắn nước, dài có thể lên đến 2m. Đầu rắn tương đối nhỏ, thuôn dài và màu nâu xám, phân biệt rõ với phần cổ. Lưng có màu nâu xám với bốn đường sọc đen kéo dài từ gáy xuống quá nửa thân; hai đường giữa lớn và liên tục, hai đường bên nhỏ hơn và đứt đoạn. Trên gáy có một đường ngang và từ mắt có ba đường đen nhỏ, trong đó hai đường xiên xuống môi trên và một đường qua thái dương nối với vòng đen ở gáy.

Loài rắn này sống chủ yếu trên cạn, không độc nhưng rất dữ dằn và dễ bị kích thích. Thường gặp ở đồng bằng và trung du, chúng hay ẩn náu trong các hang chuột bỏ hoang, leo trèo tốt trên bờ rào, bụi cây hoặc thậm chí là mái nhà tranh. Khi cảm thấy nguy hiểm, chúng có hành vi tự vệ đặc biệt: dựng đứng một phần ba thân lên, phần thân sau tạo thành hình chữ S trên mặt đất. Cổ phình ra, làm căng da cổ để lộ rõ màu vàng và đen ở giữa các vảy cổ. Chúng há miệng rộng, tỏ ra hung hăng và dữ tợn như rắn ráo hoặc rắn hổ trâu khi chuẩn bị tấn công kẻ thù.

Chúng săn mồi cả ngày lẫn đêm, có thói quen đuổi bắt con mồi. Mồi chính của chúng là chuột, ngoài ra còn có thằn lằn và ếch nhái, đôi khi cũng ăn cá và chim non. Chúng đẻ trứng từ tháng 5 đến tháng 7, mỗi lần từ 5 đến 12 trứng, thường đặt trứng trong bụi cây hoặc trên lá khô và có thói quen bảo vệ trứng. Tại miền Bắc Việt Nam, rắn sọc dưa thường trú đông trong các hang chuột bỏ trống từ cuối tháng 11 đến giữa tháng 3. Chúng có giá trị trong việc bảo vệ thực vật (diệt chuột), làm thương phẩm (da đẹp, dài và rộng), thực phẩm đặc sản, và làm dược liệu: ngâm chung với rắn ráo trâu vào rượu ngâm bộ ba (cạp nong, hổ mang, rắn ráo) để tạo thành rượu ngâm bộ năm rắn (rượu Ngũ xà) truyền thống để chữa tê thấp và đau nhức khớp xương.

Ghi chú

• Thông tin liên quan đến Coelognathus radiata trên Wikispecies