Bảo tàng từ điển tiếng Huế

Tập hợp Bảo tàng từ điển tiếng Huế là vấn đề trong bài viết hôm nay của tôi Tablenow.vn. Theo dõi nội dung để tham khảo nhé.

Giọng địa phương ở Huế độc đáo với các ngôn từ và cách diễn đạt riêng, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Trong giao tiếp với người ngoại tỉnh, người Huế thường giảm sử dụng từ ngữ đặc trưng. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về ngôn ngữ độc đáo này khi đến Huế, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.

Dưới đây, chúng tôi tổng hợp và chia sẻ một kho từ điển tiếng Huế phổ biến nhất, mời bạn khám phá.

Bắt đầu với các từ xưng hô trong gia đình và quan hệ ruột thịt theo tiếng Huế:

Mẹ thường được gọi là “Quý”, còn Bố thì thường được đặt tên là “Quân”.
Ông thường được gọi là “Lão”, trong khi Bà thì thường được biệt danh là “Bích” (Lão Nội, Bích Nội, Lão Ngoại, Bích Ngoại).
Bố Mẹ của Ông Bà thì thường được mọi người đặt tên là “Cụ”.
Em hoặc chị của Bà Nội hay Bà Ngoại thì đều được gọi là “Mợ”.
Khi đi chơi, nếu gặp người già mà không quen thì thường bảo gọi là “thưa Mợ” (từ “thưa” ở Huế thường dùng như từ “Chào”).
Chị gái hay em gái của Bố thường được mọi người gọi là O (chữ O thường tượng trưng cho chữ Cô).
Chị gái hay em gái của Mẹ thường được gọi là “Dì”.
Anh trai hay em trai của Mẹ thì đều được gọi là “Cậu”.
Người chồng của Cậu thường được mọi người gọi là “Mợ” (ở vùng quê Huế, người ta thường gọi Cậu là Cụ, còn Mợ thì thường là Mự).
Chồng của Dì thường được mọi người đặt tên là “Dượng”.
Chỉ có anh trai của Bố hoặc vợ anh trai của Bố mới được mọi người gọi là “Bác”.
Vợ của Chú thường được mọi người gọi là “Thím”.

Bảng từ điển tiếng Huế phổ biến:

Từ ngữ tiếng Huế	Cách hiểu
A, Ă, Â
Ai biết	có biết đâu, ai mà biết được
A rứa thê	Lắm
Ai biểu	ai mượn, ai bảo
Ai chịu cho nổi	không ai chịu nổi
Ai dè	ai có ngờ đâu
Ai đời	ai ngờ
Ai mô về nấy	ai đâu về đấy
Ai mô trả nấy	phần ai người ấy trả
Ai mượn	Cũng vì
Ai răng tui rứa	Ai sao tôi vậy
Ai nấy	Mọi người, người nào người nấy
Ai vẽ	ai bảo/hậu quả do mình gây ra
Ai từng đời	sao có chuyện như vậy
Anh hí	anh nhé (Anh nhớ chuyện nớ, anh hí)
Anh răng em rứa	anh sao em vậy, vâng lời
Ăn dặm	ăn thêm bửa
Ăn dín dín (Ăn nhín nhín)	Ăn ít chút, đừng ăn nhiều.
Ấp ngủ	ấp, dỗ nằm ngủ
Ẩu tả	làm ẩu, làm dối, cẩu thả, không đúng cách
B
Ba bảy mười bốn	nói không trúng, nói tầm bậy
Ba đàng ba sá	nói không đúng
Bất no	no
Ba bị	ông ăn mày
Ba cái đồ quỷ	những đồ không đáng kể, không ra gì, không đáng
Ba hoa xích đế (ba hoa chích chòe)	ăn nói ba hoa, không nghiêm túc
Ba hồi ri ba hồi rứa	thay đổi luôn luôn
Biết khi mô	biết bao giờ
Biết làm răng chừ	biết làm sao bây giờ
Biết mặt ngang mặt dọc	biết rõ
Biết mặt tau (lời đe dọa)	sẽ làm cho đối thủ điêu đứng, làm cho biết mặt
Biết mần răng	biết làm sao
Biết mấy cho bưa	biết mấy cho vừa
Biết mô	Biết gì đâu, không biết
Biết mô là bến bờ	mênh mông, vô cùng
Biết mô mà mò	biết mô mà tìm
Biết phong phóc	biết rõ, trúng phong phóc
Biết răng	biết gì
Biết răng chừ	biết đến khi nào
Biết răng không	biết sao không
Biết ri	nếu biết thế này
Biết rứa	nếu biết thế
Bỏ đi răng đành	bỏ đi sao đành, không đành đoạn
Bỏ đồ màu	nêm gia vị vào món ăn
Bỏ giỏ	bỏ trong túi một cách chắc chắn
Bỏ mứa	ăn còn dư
Bồn	bồng
Bơn lên để xuống	đưa lên đưa xuống
Bổ béo chi mô (thấm béo chi mô)	không đáng
Bổ cái oạch	Té cái ịch
Bổ chổng mông	Bổ té sấp
Bộ rứa	Thế thì
C
Chũi	chổi
Chi hung dữ ri	Làm gì nhiều thế
Chơ răng	Chứ sao
Cái chi tề	Cái gì mà quên mất

Chũi cùn	Chổi ngắn, thường là thứ chổi rành đã mòn dùng để quét sân, chỗ nhớp, trong bếp (cho khỏi văng bụi)
Chụi mắt	dụi mắt, chùi mắt
Chụi, dùi, cà	chà
Chụi mũi	chùi mũi, móc mũi cho đỡ ngứa
Chum	lu
Chụm	đun, nấu hoặc tụm lại
Chụm bếp	đun bếp
Ca tới ca lui	không ngớt nói lui nói tới
Can chi	không can gì đầu
Can chi mô	không can hệ gì đâu
Cà gật cà tang	không song suốt, có trắc trở
Cà kê dê ngỗng	chuyện không đâu vào đầu mất thì giờ
Cà rịch cà tang	chậm rãi, không nhanh nhẹn
Chụm cúi (chụm lửa)	đốt củi, đốt lửa
Chụm (dụm)	tụ tập
Chụp	1. Vồ (chụp ếch); 2. che đậy
Chưa biết khi mô	Chưa biết khi nào
Chưa bưa răng	chưa vừa hay răng
Chưa khi mô	chưa khi nào
Chưa tề	quá, quá sức
Chưa tởn	chưa sợ, chưa chừa
Chưa tra	chưa già
D, Đ
Dễ ẹc	quá dễ
Dị	khác lạ với thường tình
Dị chưa tề	lạ chưa, chướng quá, khó coi quá
Dị òm	chướng quá, kỳ quá, người ta cười
Dòm lui dòm tới	nhìn trước nhìn sau
Dòm mặt	1. nhìn mặt để ngắm nghía; 2. lễ dạm hỏi coi là lễ dòm mặt
Dạn miệng dạn mồm	dám ăn dám nói, có gan dám nói
Dám chọc mệ	ý nói “dám đụng đến người bề trên
Dài lòn thòn	dài lòng thòng
Dang nắng	phơi nắng
Da diết	không vơi, không nguôi, quá sức, tha thiết
Đừng có ồn	Không được bàn tán
Đừng có rên	Không than van hối hận
Đừng vơ đũa cả nắm	Không phải ai cũng thế
Đừng xỏ miệng vô	Đừng nói vào
Đường cấy	Đường cái
Doai mỏ	Đưa miệng ra
Làm răng chừ hè	Làm sao bây giờ
Răng ri	Sao lại thế này
Làm chi rứa	Làm sao thế
Huế mềm	Người xứ Huế mình
Đã bưa	Đã vừa

Trên đây chỉ là một số ít từ ngữ thông dụng tiếng Huế, bạn có thể tìm hiểu thêm và nghiên cứu sâu hơn về tiếng Huế qua tài liệu pdf Kho từ điển tiếng Huế mà Tablenow đã tổng hợp dưới đây để tham khảo nhé.

Tải tài liệu Kho từ điển tiếng Huế phổ biến tại đây:

bangtuhoctiengHue.pdf

tudientiengHue_goc.pdf

Dưới đây, chúng tôi đã phân chia sẻ kho từ điển tiếng Huế phổ biến nhất. Chúng tôi mong rằng thông qua bài viết này, bạn sẽ có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về ngôn ngữ Huế, từ đó nâng cao sự hiểu biết và tình cảm đối với cội nguồn đặc biệt của vùng đất này. Xin cảm ơn quý độc giả đã theo dõi bài viết của chúng tôi.